Data-ethiek voor verantwoord datagebruik
Nieuwe technologieën zoals AI en algoritmen bieden fantastische mogelijkheden, maar kunnen bij onjuist of misplaatst gebruik ook een enorm negatieve invloed hebben op mens en maatschappij. Met name discriminatie van minderheden is een groot risico. Hoe er met onze gegevens wordt omgegaan heeft ook gevolgen voor onze identiteit, autonomie en vrijheid. Vaak voelen we ons echter machteloos, zoals wanneer het wijkteam meer van ons weet dan onze eigen vrienden, of wanneer onze data verstrikt raken in een ondoorgrondelijk web van overheidsregistraties.
Overheidsorganisaties willen het goed doen. En gelukkig hebben we goede privacywetgeving. Maar wat je mag doen is wat anders dan wat je zou moeten doen. Dat is de ethische vraag. De vraag die onderliggende principes blootlegt die bestendiger zijn dan beleid en wetgeving. En die daarmee helpt om in onzekere tijden koers te kiezen en vast te houden.
Wij streven naar een overheid waarin oog voor het morele aspect van data vanzelfsprekend is. Mensen moeten niet voortdurend alert hoeven te zijn op onethisch gebruik van hun gegevens: je moet kunnen vertrouwen op data-ethisch oordeelsvermogen én handelen. Daar kun je zelf ook een rol bij hebben, maar het is vooral aan de overheid die jouw data verwerkt: grote macht gaat nou eenmaal gepaard met grote verantwoordelijkheid.
Wij richten ons op Nederlandse overheidsinstanties en hun medewerkers die graag een rechtvaardige wereld zien, waarin niet wordt gediscrimineerd, en waarin respectvol wordt omgegaan met mensen, en dus ook met hun gegevens. En die moeilijke gesprekken daarover niet uit de weg gaan, maar juist verwelkomen.
Missie
Onze missie: Overheidsorganisaties en hun medewerkers helpen om verantwoord met data om te gaan.
Wij helpen ze de vraag te beantwoorden wat dat voor hun eigenlijk betekent: verantwoord omgaan met data. En we helpen ze om het vervolgens ook in de praktijk te brengen. We doen dat via een palet aan diensten, zoals een kennisbank, trainingen en het begeleiden van data-ethische dialoogsessies. En vanaf medio 2023 ook met een (online én offline) community waar overheidsmedewerkers met interesse in het onderwerp aan kunnen deelnemen en bijdragen. Ook bieden wij een open en inclusief platform voor data-ethiek, dat nieuws, informatie, kennis en tools cureert en ontsluit.
Ons team
Koen Versmissen
Ik ben een scherpe denker met een fascinatie voor de grote invloed die de omgang met persoonsgegevens heeft op mens en maatschappij. Opgeleid als wiskundige, informaticus en wetenschapper leg ik me sinds eind vorige eeuw toe op privacy en dataprotectie. Bij de Autoriteit Persoonsgegevens maakte ik kennis met de uitdagingen op dat terrein, en kwam ik erachter dat het een heilloze weg is om die met alleen juristerij te lijf te gaan. Daarom heb ik in mijn consultancywerk de afgelopen twaalf jaar altijd veel aandacht gehad voor privacymanagement: je moet immers organiseren en borgen dat het allemaal ook echt gebeurt. De laatste tijd is mijn interesse echter steeds nadrukkelijker verschoven naar de grote maatschappelijke vraagstukken die de vierde industriële revolutie met zich meebrengt. En naar data-ethiek als een boeiende, duurzame en effectieve manier om daar grip op te krijgen. Ik mag graag uitleggen waarom je daar op het gebied van big data, machine learning, AI en geautomatiseerde besluitvorming op de lange termijn een stuk verder mee komt dan met de AVG.
Ajuna Soerjadi
Ik ben een energieke geest die nieuwsgierig zoekt naar consensus in complexe ethische dilemma’s. Ik ben opgeleid als filosofe en data-ethica op de Nijmeegse Radboud Universiteit en de University of Michigan. In mijn tijd als Jonge Denker des Vaderlands heb ik me op politieke filosofie en ethiek gericht. Later heb ik de wereld van de data-ethiek betreden en ben ik geïnteresseerd geraakt in de onrechtvaardigheid die door het gebruik van algoritmen wordt versterkt. Doordat technologie een niet te onderschatten impact op het dagelijks leven heeft, vind ik het belangrijk om mensen te wijzen op de risico’s en gevaren van datagebruik. Mijn filosofische achtergrond is kenmerkend voor mij als data-ethica, aangezien data-ethici van nu veelal uit de technische hoek komen. In mijn blogs en artikelen werp ik licht op wat het betekent om autonoom en vrij te zijn wanneer je onderworpen bent aan geautomatiseerde besluitvorming. Ik maak me sterk om aan een toekomst te werken waarin ethiek en technologie hand in hand gaan.